سند چشم انداز پرستاري تا سال 1404

سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ ایران در پرستاری یک تعهد و مسئولیت برای ما ترسیم کرده است که برای رسیدن به آن باید تحقیق کنیم اما تحقیقی که به فناوری، تولید و تغییر در خدمات پرستاری منجر نشود نه تنها سودمند نیست بلکه وقت و انرژی ما را هم هدر داده است.

سند چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴، یک تعهد و مسئولیت آینده نگارانه و آینده محور حرفه‌ای برای ما ترسیم کرده است، و این سند نگاهی به ایران در سال ۱۴۰۴ ، در حوزه پژوهش و با تاکید بر فناوری پرستاری است.

شاید وقتی برای اولین بار به کاربرد این واژه در پرستاری تمرکز کنیم بیشتر به کاربرد تکنولوژی‌ها و فناوری‌های جدید در خدمت مراقبت‌های پرستاری، مثل استفاده از پک‌های پانسمان جدید، نقش ربات‌ها در ارائه مراقبت‌ها، دستکش‌های غیر قابل‌نفوذ و مقاوم در مقابل Steak Needle، لباس پرستاران، ماسک‌های مؤثر و ... بیفتیم، البته ممکن است که این مطلب درست باشد و فناوری، متناظر به این امور و این وسایل و تجهیزات هم بشود اما، پارادیمی که امروز به‌عنوان مقدمه این یادداشت مطرح می‌شود فراتر از این مسائل می‌تواند باشد. این پارادیم به‌طور اجمالی این است که «اصولاً پژوهشی که به فناوری ختم نشود پژوهش مفیدی نیست».

علم و پژوهش به‌تنهایی کافی نیست، پژوهش به‌تنهایی، مفید هم نیست، علمی که به فناوری، تولید، نتیجه، تغییر خدمات پرستاری و ارتقاء مراقبت به جامعه، به آحاد مردم و به انسان‌ها ختم نشود علم نافع نیست و نه‌تنها نافع نیست خسران نیز به همراه دارد. وقت، انرژی و منابع و تجهیزات کلان برای انجام پژوهش و پژوهش برای چه؟ اگر پژوهش برای فناوری است، فناوری در پژوهش‌های پرستاری یعنی حضور مؤثر تولیدات علمی در ارتقاء مراقبت و ارتقاء خدمات سلامت در همه سطوح به همه مردم، به همه انسان‌ها و به همه بشریت. اگر این اتفاق حاصل نشود و این جهت‌گیری دنبال نشود، ما حقیقاً به راهی می‌رویم که مقصدی متعالی ندارد.

لذا جهت‌گیری‌ها باید به این سمت‌وسو تغییر یابد و البته در این راه چالش‌هایی موجود است. باید از قیود و اهداف کوچک و کم قیمت خود را رها کنیم. افق تلاش‌ها، پژوهش‌ها و خدمات خود و سیاستگذاری های خویش را به پهناوری ایران، جهان و همه انسان های  جهان گسترده کنیم و این گونه خداوند به فکر ما، بینش ما، به حرکت ما و به فعالیت های علمی ما برکت می‌دهد. اصولاً خداوند به ظرفیت اندیشه و نیات انسان‌ها توجه کرده و به همان اندازه ظرفیت و پتانسیل عطا می‌کند.

اصولاً حوزه تأثیر گذاری هر فرد در جهان خارج مربوط به گستره نیات درونی هر فرد است و وابستگی تام به آن دارد. این که هر فرد چقدر انسان بزرگی می‌باشد؟ بستگی مستقیم به این دارد که هر فرد چقدر بزرگ فکر می‌کند و حوزه اندیشه هر فرد تا  کجا است، آیا از خود فراتر رفته است یا خیر؟ اگر Afaf Ibrahim Meleies دنیای حرفه‌ای را با کتاب نظریه پردازی خود متأثر نمی‌ساخت و از ابتدا آرمانی فراتر از خود، دانشجویان، دپارتمان، دانشگاه، کشورش و قاره خود را برای خود ترسیم نمی‌کرد، امروز هیچ دانشمند و هیچ دانش‌آموخته پرستاری در مقاطع دکتری نبود که نام او را نشنیده باشد و از فناوری علم او استفاده نکرده باشد.

اصولاً فناوری در حوزه پژوهش‌های متناظر با مراقبت، ارتقاء مراقبت یا ارائه خدمتی جدید باید باشد. چنانچه نتیجه پژوهش تأثیر مثبت بر ارائه‌دهندگان، ارائه‌کنندگان، محیط ارائه خدمات، آموزش ارائه خدمات مراقبتی و ... نداشته باشد آن پژوهش ابتر است. چون با فلسفه وجودی حرفه و تعریف غایی حرفه هم‌راستا نیست.

درباز تعریف هدف غایی در پژوهش پرستاری برای ایران ۱۴۰۴ می‌توان به مواردی از قبیل:

-        احراز خوداتکایی و کسب جایگاه ممتاز مراقبتی در منطقه و جهان

-        آمیختگی آموزه‌های اسلامی و انسانی در بحث ارائه مراقبت‌های پرستاری

-    رها شدن از نظریه‌ها و نظریه پردازی‌های فانتزی و بحث‌های دپارتمانی تکراری و ورود به عرصه‌های واقعی و ملموس و مبتلابه موجود جامعه حرفه‌ای پرستاری.

-        ورود به حوزه‌های  اقدام پژوهی برای حل هوشمندانه مشکلات پرستاری

اشاره کرد و امروز اساتید باتجربه و دانشجویان علاقه‌مند باید با شکستن قالب‌های روزمرگی و نقدهای روزمره طرحی نو دراندازند.

و نکته آخر اینکه اگر قرار است به چشم‌انداز ۱۴۰۴ در پرستاری نزدیک شویم، چه کسی باید این مسئولیت را انجام دهد؟ اگرچه در حوزه‌های مختلف مسئولیت‌های مختلف پیش بینی شده است، در سطوح سیاست گذاری، ستادی و بدنه کارشناسی، گروه‌های علمی و مراکز دانشگاهی و ...، اما قبول کنید که این خود ما هستیم و این خود پرستاران هستند که باید آستین‌ها را بالا بزنند و پرستاری را همگام با سایر نهادهای متناظر با سلامت به سرمنزل مقصود برسانند.

دفتر نظام پرستاری کشور

سند چشم انداز پرستاري تا سال 1404

اين گروه مصمم است با پايبندي به برنامه هاي كلان كشوري و احترام به حقوق فردي و اجتماعي فراگيران، اعضاي هيئت علمي و كاركنان، با رعايت استانداردهاي اخلاقي و به كارگيري مديريت مشاركتي جهت ارتقاي كيفيت خدمات خود همواره تلاش نمايد.

گروه پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

بهمن 1394